Zaad zonder naam

Een boek over de geschiedenis van de spermabank, dat klinkt als iets zwaars om te lezen. Het tegendeel is waar, net doordat Tinne Claes, de auteur van dit boek, elk onderdeel van die geschiedenis vertelt aan de hand van het verhaal van iemand die er van dichtbij bij betrokken was. Die afwisseling tussen de persoonlijke verhalen en geschiedenis geven het boek zowel luchtigheid als diepgang.

Het verhaal de spermabank wordt vanuit alle perspectieven verteld: de eerste fertiliteitsartsen die met spermadonatie aan de slag gingen, pioniers op sommige vlakken en erg conservatief op andere vlakken. De eerste ouders die beroep deden op spermadonatie, en hun kijk op het stigma dat daaraan verbonden was en is. Mannelijke onvruchtbaarheid was in de jaren 80 een groot taboe, en in de meeste gevallen werd door de omgeving dan ook verondersteld dat de oorzaak van de onvruchtbaarheid wel bij de vrouw zou liggen. Nog vaker werd niemand ingelicht over de onvruchtbaarheid en gebeurde de inseminatie met donorsperma in het grootste geheim. Ook vandaag nog zwijgen veel donorouders. Naar schatting ongeveer de helft van de heteroseksuele donorouders die in België recent met donorinseminatie begon, verkiest de stilte. Ook lesbische koppels vertellen hun verhaal, en tot slot wordt ook de kant van de donorkinderen belicht.

Het boek gaat ook verder dan enkel het thema spermadonatie en belicht ook heel wat andere taboes uit de Belgische geschiedenis: omgaan met een onvervulde kinderwens en de rol van de katholieke kerk hierbij, LGBTQ-rechten, feminisme, seksualiteit…

Dit boek laat zien dat er verschillende versies van de feiten kunnen bestaan, en dat dat niet wil zeggen dat er gelogen wordt. Daarbij velt de auteur over niemand een oordeel, en net dat maakt dit zo’n sterk boek.

Ook de gelijknamige podcast van De Standaard is een aanrader om te beluisteren.

Uitgeverij Lannoo, ISBN 978 94 014 7698 0

Recensie door Paulien